Novo međunarodno istraživanje objavljeno u julu 2025.g. u Clinical Gastreoeneterology and Hepatology, otkriva da je nakon pandemije COVID-19 došlo do značajnog porasta poremećaja interakcije između creva i mozga, kao što su iritabilni kolon (IBS) i funkcionalna dispepsija. Posebno su pogođene osobe koje imaju dugi COVID, a kod njih su češće prisutni i anksioznost, depresija te lošiji kvalitet života.
Šta su IBS i funkcionalna dispepsija?
- IBS je hronični poremećaj debelog creva, koji izaziva bol u stomaku, nadutost i promene u pražnjenju creva (dijareja, zatvor ili kombinacija). Nema trajnog oštećenja creva, ali značajno narušava kvalitet života.
- Funkcionalna dispepsija utiče na gornji deo digestivnog sistema i izaziva bol, nelagodnost, nadutost, mučninu i osećaj sitosti već posle male količine hrane, bez vidljivih oštećenja na testovima.
Kod oba poremećaja ključnu ulogu ima disfunkcija osovine creva i mozga – kompleksnog sistema komunikacije između digestivnog i nervnog sistema.
Koji su rezultati studije?
Tim istraživača je uporedio podatke iz 2017. i 2023. godine, koristeći iste dijagnostičke kriterijume Rome Foundation, i dobio prve direktne populacione podatke pre i posle pandemije. Rezultati su zabrinjavajući:
- Ukupan broj poremećaja osovine creva i mozga porastao je sa 38,3% na 42,6%.
- IBS je porastao za 28% (sa 4,7% na 6%).
- Funkcionalna dispepsija skočila je za čak 44% (sa 8,3% na 11,9%).
Kod osoba sa dugim COVID-om, ovi poremećaji su daleko češći i praćeni težim psihološkim simptomima.
Zašto pandemija ima veze s ovim porastom?
Pretpostavlja se da su sledeći mehanizmi uključeni:
- direktno oštećenje nervnih vlakana i crevne mikrobiote usled infekcije SARS-CoV-2,
- produženi inflamatorni odgovor organizma,
- psihološki stres i promene u načinu života tokom pandemije.
Poruka za post-COVID eru
Ovo istraživanje naglašava potrebu za novim modelima lečenja i većim fokusom na osovinu creva i mozga u dijagnostici i terapiji. Multidisciplinarni pristup – koji uključuje gastroenterologe, psihologe i nutricioniste – može biti ključan za prevenciju i kontrolu ovih stanja.
Izvor: Olafur Palsson, Magnus Simren, Ami D. Sperber, Shrikant Bangdiwala, Jóhann P. Hreinsson, Imran Aziz. The Prevalence and Burden of Disorders of Gut-Brain Interaction (DGBI) before versus after the COVID-19 Pandemic. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 2025; DOI: 10.1016/j.cgh.2025.07.012
FORMULA ZDRAVLJA podseća:
Balans creva i mozga je temelj dobrog zdravlja. Kroz pravilnu ishranu, upravljanje stresom, fizičku aktivnost, ciljanu suplementaciju i brigu o crevnoj mikrobioti, možemo ojačati ovu osovinu i smanjiti rizik od hroničnih poremećaja.
Jer – zdravlje počinje iznutra!
